‘’Türkiye’deki seçimlerin asıl kazananı milliyetçilik.’’ Katar merkezli El Cezire, seçimleri yorumladığı geniş bir analiz habere bu başlığı tercih etmiş. Sadece El-Cezire değil dünyada ve Türkiye’de yapılan yorumların çoğunda aynı ton hakim. Siyaset bilimciler, uzmanlar ve siyaseti sahada yapanlar hemfikir: Türkiye’de artık siyasete milliyetçilik damga vuruyor.
Öyle ki AK Parti’nin seçim süresince kullandığı milliyetçi retorik, MHP’nin artırdığı oyları ve Sinan Oğan’ın yüzde 5’lik oyu, tüm analizleri aynı noktaya çıkarıyor: Milliyetçi seçmenin sayısı git gide artıyor.
Mülteci karşıtlığı, ekonomik zorluklar, dış güç destekli 15 Temmuz darbe girişimi, Suriye’de terör devleti kurulması girişimi ve elbette bulunduğumuz coğrafyada patlak veren bölgesel savaşlar… Uzmanlara göre hepsinin yükselen milliyetçilikte payı var.
Peki bu durum sadece Türkiye için mi geçerli? Yoksa dünyada da yükselen bir milliyetçilikten bahsetmek mümkün mü? Sorunun yanıtı, evet.
ÇAĞIMIZIN İDEOLOJİSİ: MİLLİYETÇİLİK
Aslında milliyetçilik tartışması yeni değil, çok uzun süredir derin siyasi analizleri meşgul ediyor. Özellikle son 10 yılda dünyanın dört bir yanında sağcı ya da aşırı sağcı liderlerin seçimleri kazanması ya da bu tür partilerin seçimlerde önemli çoğunluk elde etmesi, yükselen dalganın en büyük göstergesiydi.
İtalya’da aşırı sağcı Giorgia Meloni’nin başbakan seçilmesi, Macar Başbakan Viktor Orban’ın AB’ye kök söktüren politikaları, Fransa’da Marine Le Pen’in yükselişi, Donald Trump ‘ın ‘Amerika’yı yeniden büyük yap’ (Make America Great Again) sloganıyla başkan seçilmesi… Tüm bunlar göz önündeki birkaç önemli örnek.
Örneğin İtalya’da Meloni’nin başbakan seçilmesi uzmanlar tarafından şöyle yorumlandı: Meloni 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana en sağcı hükümetin ilk kadın başbakanı.
PAPA BİLE UYARDI
Avrupa’da dolaşan milliyetçilik hayaleti o kadar baskın hale geldi ki geçtğimiz günlerde Papa Francis üç günlük Macaristan ziyaretinin ilk ayağında Avrupa’da yükselen milliyetçilik konusunda uyardı. Papa ayrıca Budapeşte’nin göçmen politikasında değişikliğe gitmesi çağrısında bulundu.
Milliyetçi politikaların en son ön plana çıktığı yerse komşumuz Yunanistan oldu. Politik yelpazenin solunda duran Syriza, muhafazakar Yeni Demokrasi Partisi’ne yenildi. Partinin lideri Başbakan Kiryakos Miçotakis, seçim süresinde Türkiye’ye gerilimin dozunu artıracak açıklamalar yaparak, ülkesindeki milliyetçi damara bol bol mesaj gönderdi.
Peki Türkiye’deki nedenleri kısaca sıraladık… Dünyada milliyetçiliğin yükselişinin ardında ne var?
DÜNYA DÜZENİNİN TEMEL DİREKLERİ YIKILIYOR
Uluslararası ilişkiler uzmanlarına göre nedenlerden biri, tek kutuplu, aşırı küreselleşmiş, neoliberal çağı geride bırakırken, soğuk savaş sonrası dünya düzeninin temel direklerinin yıkılıyor olması. Ve bu yıkım sırasında sistem; büyüme, ulusal ekonomik yönetim ve küresel işbirliği için yeni modeller üretemiyor.
Dünya çapında yeni güç merkezlerinin ortaya çıkması, büyüyen dijital ekonominin getirdiği değişimler, çevre sorunları, bölgesel savaşlar, küresel göç, iklim krizi, gezegenimize yönelik ciddi, varoluşsal tehditler… Bunların hepsi, sıraadan insanları gün be gün daha çok günlük hayatta etkiliyor. Ve haliyle, siyasi tercihlerini de şekillendiriyor.
Hepsinden önemlisi, milliyetçilik çağın baskın ideolojisi olarak neoliberalizmin yerini aldığı da uluslararası akademik çevrelerde çokça dillendiriliyor. Geçtiğimiz 30 yıl boyunca ekonomi siyasi karar alma mekanizmasını yönlendirdiyse, şimdi politika ekonomik kararları belirliyor ve ülkeler birbiri ardına ticaret, teknoloji, sanayi ve rekabet politikalarını silahlandırıyor.
“Önce Amerika”, “Önce Çin”, “Önce Hindistan” ve “Önce Rusya” gibi hareketler, karşılıklı yarar sağlayan ticaretin kazan-kazan ekonomisinin yerini “ben kazanırım, sen kaybedersin” rekabetine bırakıyor. Ve önde gelen ülkelerin ulusal güvenlik kuruluşlarının artık ‘’düşman’’ rejimlerin merkez bankası rezervlerini dondurması ve küresel ödeme sistemlerine erişimi sınırlandırmasıyla birlikte ticaret, teknoloji ve sermaye savaşları yoğunlaşmaya doğru hızla ilerliyor.
patronlardunyasi.com
